Petrol krizinde ikinci aşamaya geçiliyor

ABD’de geçen hafta eksiye düşen vadeli petrol fiyatlarının etkileri dünya çapında petrol üreticilerinde ve rafinerilerde hissediliyor

Eksideki petrol fiyatları, istenmeyen petrol kargolarıyla yüklü ticaret gemileri ve ellerindeki petrolleri nasıl saklayacaklarına dair yaratıcı çözümler üretmek zorunda kalan yatırımcılar petrol krizinin bir sonraki aşamaya geçmesini kaçınılmaz yapıyor. Bloomberg’in haberine göre tüm dünyayı çevreleyen petrol endüstrisi kapanmak üzere.

Korona virüsün petrol endüstrisine olan etkisi dramatik seviyelerde gerçekleşiyor. Korona virüs ilk ortaya çıktığında ülke çapında fabrikaların kapanmasıyla, havayolu şirketlerinin durmasıyla ve araç sürücülerinin eve kapanmasıyla petrole olan talep bir anda çöktü. Düşen talebin ardından daha sonraki süreçte iyi bir fiyatla satmayı amaçlayan yatırımcılar ham petrol depolamaya başladılar.

Şimdi nakliye fiyatları, sektörün depolama alanları tükendikçe muazzam seviyelere yükseliyor ve bu da pazarın ne kadar çarpık hale geldiğinin bir işareti.

Üretimi durdurmanın ve bunun işsizliğe, şirket kârlarına, bankalara ve yerel ekonomiye olan etkileri dünya liderlerini düzenli üretim kısıtlamasına itti. Ancak krizin boyutu geçen hafta ham petrolün vadeli fiyatının sıfırın altına inmesiyle bütün çabaları gölgede bırakırken artık işyeri kapatmalar da gerçeklik haline dönüştü. Petrol üreticiler ve rafineriler en kötü senaryoyu yaşıyor.

'Oyunun sonuna geliyoruz'

Emtia ticaret devi Gunvor Group’un Başkanı Torbjorn Tornqvist bir röportajda, "Oyunun sonuna doğru ilerliyoruz." dedi. Doluluk oranlarının sınırları çoktan aştığını belirten Tornqvist, "Mayıs’ın ortasına doğru en tepe noktaya ulaşılabilir. Bu zirveye aylar değil haftalar kaldı” ifadelerini kullandı.
Teoride petrol üreten ülkeler ittifakının (OPEC+) ilk petrol üretimi kesintilerinin 1 Mayıs tarihinde gerçekleşmesi üzerine anlaşılmıştı. Fakat Batı Teksak petrollerinin eksi 40 dolar seviyesine gerilediği pazartesi günü gerçekleşen hızlı çöküşün ardından ABD krize önderlik eder oldu.

ABD endüstrisinin nasıl tepki verebildiğini açıklayan en iyi gösterge, geçen hafta dört yılın en düşük seviyesine gerileyen petrol sondaj kulesi sayısındaki hızlı düşüş. Korona virüs krizi başlamadan önce, petrol şirketleri ABD'de yaklaşık 650 sondaj kulesi işletiyordu. Cuma gününe kadar, bu kulelerin %40’ından fazlası üretimi dondurdu, kulelerin yalnızca 378'i çalışır halde.

Emtia yatırım şirketi Trafigura Group'un Petrol Ticareti Birimi Eş Başkanı Ben Luckock, " Pazartesi günkü düşüş gerçekten de insanları üretimin düşmesi gerektiği konusuna odakladı” dedi. "Bu piyasalara durumun ciddi olduğunu anlatmak için atılması gereken sert bir tokattı.”

ABD’deki Meksika Körfezi’ndeki ham petrolünün en ihracat firmalarından birisi Trafigura. İhracat firması; Texas, New Mexico, North Dakota ve diğer eyaletlerdeki şirketlerin eksi fiyatlamaya geçen hafta fiziksel piyasalarda gerçekleşen düşüşün kalıcı etkisiyle beklenilenden çok daha hızlı ineceğini öngörüyor.

Pazartesi günü fiyatlar düşene kadar, üretimin aralık ayına kadar günde yaklaşık 1,5 milyon varil azalacağı konusunda fikir birliği sağlanmıştı. Fakat şimdi piyasa gözlemcileri haziran ayı sonunda bu kaybın görüleceğini belirtiyor. Danışmanlık şirketi IHS Markit’in Petrol Analisti Roger Diwan, " Fiyat baskısındaki şiddetin, faaliyetlerde hızlı düşüşler ve kapanmalar için katalizör haline gelmesi muhtemeldir” dedi.

Rafineriler kapanıyor

Geçtiğimiz hafta, ABD’nin en büyük rafinerilerinden biri, Marathon Petroleum, San Francisco yakınlarındaki bir fabrikada üretimi durduracağını duyurdu. Royal Dutch Shell, Alabama ve Louisiana'daki üç ABD rafinerisinde birkaç üniteyi rölantide bıraktı. Ve Avrupa ve Asya'da, birçok rafineri yarı hızda çalışıyor. ABD’deki petrol rafinerileri 17 Nisan haftasında sadece 12,45 milyon varil petrol işletti. Bu rakam ABD’de kasırga felaketi dışında son 30 yıl içinde işlenen en düşük miktar petrolü işaret ediyor.

Petrol tüccarları ve emtia danışmanları özellikle ABD’deki kapanmaların Avrupa’dan daha geç başlaması ve talebin hala daralmakta olması nedeniyle daha fazla rafinerinin kapanabileceği konusunda uyarıyor. Enerji şirketi Facts Global Energy’nin Rafineri Müdürü Steve Sawyer, küresel rafinerilerin kadar mayıs ayında toplam kapasitesinin %25 kadar durdurulabileceğini söyledi. Sawyer’a göre hiçbir rafineri bu krizden kaçamayacak.