FED’in dijital para planları kriptoyu nasıl etkileyecek?

ABD Merkez Bankası (FED) Boston şubesi ve Massachusetts Institute of Technology (MIT) tarafından ortaklaşa hazırlanan merkez bankası dijital parası (CBDC) mevcut kripto paralara rakip olacak.

Bu ayın ilerleyen günlerinde ABD Merkez Bankası’nın (FED) Jackson Hole toplantısı gerçekleştiğinde ekonomistlerin büyük bir planı tartışması gerekecek: FED yetkilileri piyasaları, bir şok yaratmaksızın gevşek para politikalarının sıkılaştırmasına hazırlayabilir mi? Bu tartışmada alınacak karar kısa vadede büyük önem taşıyor. Ancak çok daha uzun vadede etkileri ortaya çıkacak bir başka tartışma daha var: FED ne kadar sürede etkin bir merkez bankası dijital parası (CBDC) piyasaya sürebilir?

Geçtiğimiz yıl FED’in Boston şubesi Massachusetts Institute of Technology (MIT) araştırmacılarına ABD destekli bir dijital paraya yönelik denemeleri başlatması için istekte bulundu. Financial Times’ın haberine göre bu projenin gelecek ay iki politika raporu yayınlaması bekleniyor. Raporlardan bir tanesi CBDC’de kodlama zorluklarına değinirken, ikincisinin ekonomik ve tasarım tercihlerine odaklanacağı tahmin ediliyor.

Kripto paranın yılmaz savunucuları için bu beklentiler ilk aşamada kulağa oldukça zayıf geliyor. Zira Çin dijital yuan projesinde hızla ilerlerken, İsveç ve Güney Kore’nin de içinde bulunduğu 14 diğer ülke CBDC’lerinin pilot aşamasında. Beş ülke dijital parasını geliştirmiş durumda ve ABD en büyük dört merkez bankasının gerisinde. MIT projesi FED operasyonları tarafından desteklendiği için bu durumun sembolik bir çaba olabileceğine yönelik şüpheler var.

Ancak bu proje şimdilik sembolik olsa da, projeyi hafife almak da bir hata olur. Boston FED detay vermiyor olsa da araştırmanın bazı açıları ilgi çekici. Öncelikle proje ekibi özel sektörde var olan bir kripto para teknolojisini temel almıyor. Bunun yerine sıfırdan tamamen yeni bir sistem inşa ediliyor. İkincisi FED’in kod için açık kaynaklı bir lisans üretmesi bekleniyor.

Bu durum FED için sıra dışı.ABD yetkilileri kodları kopyalandığı takdirde, bunun geliştirici bir etki sağlayacağını umut ediyor. Daha da önemlisi kodun erişime açık olması ABD’ye küresel standartları belirlemede daha büyük etki sahibi olma imkanı tanıyacak. Üçüncüsü MIT ekibi perakende finansına odaklanıyor ve kitlesel bir dijital para için çözüm bulmayı hedefliyor. Ancak bu hedefler beraberinde birbiriyle çelişen birçok problemi de getiriyor.

Perakende bir CBDC sistemi işlemleri uygun bir şekilde takip edebilir, kullanıcı kimliğini feda etmeden kayıp fonları telafi edebilir mi? Aynı zamanda perakende bir CBDC’nin esneklik taşırken, bir yandan da güçlü olup olamayacağı da sorulan sorular arasında. 

Özel sektörün hiçbir para sistemi şimdiye kadar bu sorulara etkili bir cevap bulamadı. Ancak MIT ekibi bu sorunlara bir çözüm bulabildiği takdirde, FED’in piyasaya süreceği dijital paranın Bitcoin gibi kripto paralar ve Tether gibi stablecoin’leri tahtından etme ihtimali yüksek.

FED Başkanı Jerome Powell, “dijital bir ABD para birimine sahip olduğunuzda stablecoin’lere ve kripto paralara ihtiyacınız olmayacak” dedi. Açıklamasının devamında, “bence bu lehimize olan en güçlü argümanlardan bir tanesi” ifadesini kullandı. Bitcoin savunucuları bu fikre karşı çıkıyor ve neden olarak da merkez bankalarının bürokratik yapılarına işaret ediyor.